Czesław Nowicki (1886-1953)

                Prof. Czesław Wacław Nowicki, syn Wacława i Marii z Bochnigów, urodził się 20 lipca 1886 r. w Mostach Wielkich koło Żółkwi, w dawnym województwie lwowskim.

                Po ukończeniu szkoły powszechnej, uczęszczał do Szkoły Ćwiczeń przy CK Seminarium Nauczycielskim we Lwowie, a później tamże do IV Gimnazjum, które ukończył egzaminem maturalnym w 1906 r. Następnie studiował przyrodoznawstwo i nauki matematyczno-fizyczne na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jana Kazimierza w latach 1906-1910. W latach 1910/1911 służył jako ochotnik w 80 pułku piechoty austriackiej. Po wyjściu z wojska pracował jako zastępca demonstratora w Instytucie Anatomii Porównawczej lwowskiego Uniwersytetu.

                W 1913 r. otrzymał zgodę na złożenie egzaminu nauczycielskiego, lecz gotowe prace kandydackie przepadły w czasie działań I wojny światowej w Delatynie. Od września 1914 r. prof. Nowicki przebywał w Wiedniu, pracując w Państwowym Instytucie Geologicznym. W 1916 r. zgłosił się do pracy nauczycielskiej w gimnazjach Galicji, do Rady Szkolnej w Białej. Nie otrzymawszy od niej odpowiedzi przeniósł się do Krakowa, a później do Jarosławia, gdzie objął posadę prywatnego nauczyciela u księcia W. Czartoryskiego. W 1917 r. zamieszkał w Milówce koło Żywca. Prowadził tam prywatne kursy przygotowawcze do gimnazjów i seminariów nauczycielskich. Równocześnie otrzymał pozwolenie na przystąpienie do dalszych stopni egzaminu profesorskiego. W 1918 r. poślubił Zofię ze Stokłosów (zm. 31 marca 1942 r. w Krakowie) i we wrześniu przeniósł się do Brzeska. Dyplom nauczyciela szkół średnich otrzymał w 1925 r.

                Prof. Czesław Nowicki w gimnazjum brzeskim pracował w latach 1918-1938, jako zastępca nauczyciela (1918/19), nauczyciel (1919/20 - 1928/29) i nauczyciel stały (1929/30-1937/38). Nauczał przyrody i historii naturalnej, a także geografii, matematyki, fizyki, chemii, psychologii, języków niemieckiego i polskiego oraz propedeutyki filozofii. Ponadto zawiadywał gabinetem i pracownią biologiczną oraz sprawował opiekę nad szkolną orkiestrą dętą, kołami Miłośników Przyrody i Polskiego Czerwonego Krzyża, a także ogrodem szkolnym. W roku szkolnym 1929/30 pełnił również funkcję pomocnika kancelarii dyrektora gimnazjum.

                Obok pracy pedagogicznej prof. Nowicki udzielał się w różnych organizacjach. W 1920 r. działał w Sekcji Skarbowej Komitetu Obrony Państwa, był obok ks. J. Czuja kierownikiem Sekcji Samarytańskiej tejże organizacji, pomagał również w organizowaniu na terenie miasta i powiatu imprez patriotycznych. Ponadto pracował w Towarzystwie Szkoły Ludowej, Towarzystwie Przyjaciół Strzelca i Towarzystwie Ochrony Przyrody, gdzie współpracował ze znakomitymi uczonymi prof. UJ, Władysławem Szaferem i Michałem Siedleckim. Założył również brzeski Oddział PCK. Od r. 1930 był korespondentem Państwowej Komisji Ochrony Przyrody, a od r. 1934 współpracownikiem Ogniska Metodycznego Przyrody w Krakowie. Prace swe publikował m.in. w „Przyrodzie i Technice”. W roku szkolnym 1934/35 kiedy Brzesko nawiedziła olbrzymia powódź, pełnił funkcję kierownika akcji dla ofiar tego kataklizmu.

                Od września 1938 r. prof. Nowicki podjął pracę w Gimnazjum i Liceum im. Nowodworskiego w Krakowie, gdzie został przeniesiony służbowo z Gimnazjum i Liceum im. J. Piłsudskiego w Brzesku. W szkole tej uczył do wybuchu wojny. W listopadzie 1939 r. został wraz z innymi profesorami aresztowany przez Niemców i osadzony w więzieniu na Montelupich. Po trzech miesiącach wraz z innymi, został zwolniony ze względu na wiek.

                Po wyjściu z więzienia, od 1940 r. aż do końca okupacji brał udział w tajnym nauczaniu na terenie Krakowa; pracował również w Polskim Komitecie Opiekuńczym.

                Po wyzwoleniu powrócił do pracy w „Nowodworku”. Jednak po paru latach został zwolniony za przekonania. Po odejściu z Liceum Nowodworskiego został zatrudniony w Technikum Hotelarskim w Krakowie, gdzie pracował do marca 1953 r.

                Za zasługi w pracy społecznej otrzymał Srebrny Krzyż Zasługi (1937 r.) i Odznakę Honorową PCK (1938 r.).

Prof. Czesław Nowicki zmarł nagle na ulicy w Zakopanem 31 marca 1953 r., dokąd wybrał się w odwiedziny do mieszkającej tam córki Anny. Pochowany został na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

<powrót>