Mgr Janina Gergovich-Żak

Mgr Janina Kazimiera Gergovich-Żak, urodziła się 28 kwietnia 1907 r. w Jaworznie, w rodzinie Stanisława i Antoniny z Ogorzałych. Po ukończeniu 4-klasowej Szkoły Powszechnej w Niedzieliskach, przysiółku Jaworzna, a następnie Gimnazjum im. S. Staszica w Chrzanowie w 1927 r., kształciła się w latach 1928-1930 w 3-letnim Studium Wychowania Fizycznego przy Uniwersytecie Jagiellońskim, po ukończeniu którego odbyła miesięczny kurs wychowania fizycznego w szwedzkim Instytucie Gimnastycznym w Lund.

Po ukończeniu studiów, za namową szwagra dr. Stanisława Szeligiewicza, dyrektora brzeskiego gimnazjum, podjęła pracę w tejże szkole - początkowo jako nauczyciel kontraktowy (1931-34), a następnie jako nauczyciel tymczasowy (1934-1939). W r. 1933 uzyskała tytuł mgr. wychowania fizycznego, natomiast rok później, dyplom nauczyciela szkół średnich. W brzeskim gimnazjum uczyła gimnastyki dziewcząt oraz gier i zabaw sportowych. Ponadto była opiekunką czytelni uczniów, Hufca Przysposobienia Wojskowego Kobiet i I Drużyny Harcerek im. Zofii Chrzanowskiej, z którą wyjeżdżała na wakacyjne obozy m.in. do Diłoku nad Prutem na Huculszczyźnie (1934 r.), Landwarowa na Wileńszczyźnie (1936 r.), Barcic koło Nowego Sącza (1937 r.) i Gnieżdżewa nad Zatoką Pucką (1938 r.). Pełniła również funkcję generalnej wychowawczyni uczennic, kierownika dożywiania uczniów oraz sekretarza Rady Pedagogicznej.

Z wakacji 1939 r. spędzonych w domu rodzinnym w Jaworznie powróciła do Brzeska w końcu sierpnia, i tutaj zastał ją wybuch wojny. 5 września, po zbombardowaniu słotwińskiego dworca kolejowego, wspólnie z lekarzem dr. Janem Brzeskim pomagała rannym wraz ze swoimi przeszkolonymi uczennicami. Po kilku dniach wyjechała z Brzeska i powróciła do matki w Jaworznie. Po pewnym czasie trudna sytuacja materialna zmusiła ją do szukania pracy. Otrzymała ją w kopalni węgla, gdzie pracowała fizycznie w kuchni górniczej aż do wyzwolenia Jaworzna - myjąc naczynia, obierając ziemniaki, podając posiłki.

W marcu 1945 r. podjęła pracę jako nauczyciel gimnastyki w tamtejszym, nowo otwartym Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącym im. M. Kasprzaka, w którym pracowała do r. 1962, a następnie na pół etatu do r. 1972. Ponadto opiekowała się szkolnym Kołem PCK. W grudniu 1945 r. wyszła za mąż za lekarza Mariana Żaka.

Za działalność pedagogiczną i społeczną została uhonorowana wieloma odznaczeniami, w tym m.in. w r. 1982 Złotym Krzyżem Zasługi.

Mgr Janina Gergovich-Żak nadal mieszka w Jaworznie, i mimo upływu lat ciepło wspomina nasze miasto, gimnazjum, swoich kolegów nauczycieli i uczniów.

<powrót>