Miasto Brzesko, położone w województwie tarnowskim nad brzegiem rzeki Uszwicy, wzmiankowane jest po raz pierwszy w przywileju królowej Jadwigi nadanym w 1385 roku.

Tutaj przed 80. z górą laty powstaje maleńka prywatna uczelnia, która dzięki zawiązaniu się towarzystwa wspierającego jej rozwój i poparciu barona Goetza oraz prawie wszystkich mieszkańców miasta i okolicznych wsi przeradza się wkrótce w gimnazjum na wzór zakładów rządowych. Jak czytamy w "Sprawozdaniu rocznym" Dyrekcji Gimnazjum za rok szkolny .35/36 "...w dniu 3 września 1911 roku rozpoczyna się prawidłowa nauka w dwóch klasach bardzo dobrze urządzonych". Takie były początki gimnazjum, które zrealizowało marzenie wielu mieszkańców, aby Brzesko posiadało własną szkołę średnią. Austriackie Ministerstwo Wyznań i Oświaty zezwoliło na otwarcie szkoły i używanie przez nią nazwy: "Prywatne Gimnazjum w Brzesku" 25 września 1911 roku, a 23 marca 1912 roku nadało jej prawa publiczne. Tym rozwojowym Gimnazjum kierował od początku jego powstania, aż do roku 1914, dyrektor Stanisław Riess, profesor gimnazjalny w Podgórzu.

I wojna światowa i okupacja rosyjska przerwały działalność szkoły w roku szkolnym 1914/15. Po rocznej przerwie, od września 1915 r., stanowisko dyrektora objął dr Kazimierz Missona, poprzednio profesor gimnazjum w Jarosławiu. Postanowił on poprowadzić szkołę jako zakład wzorowy i "doświadczalnię pedagogiczną".

Dr K. Missona rzeczywiście uczynił z Gimnazjum brzeskiego "szkołę pracy" i miejsce nowoczesnego wychowania młodzieży. Do nauczania wprowadził nowe przedmioty, jak: prace ręczne, ćwiczenia cielesne, prace ogrodowe, naukę o życiu. Wycieczki naukowe i krajoznawcze stały się podbudową teoretycznych przedmiotów nauczania, a samorząd uczniowski szkołą obywatelskiego wychowania.

O patriotycznej postawie nauczycieli i brzeskiej młodzieży gimnazjalnej świadczy ich udział w "Legionach" Piłsudskiego. Należeli do nich jako ochotnicy prof. Andrzej Mazur oraz uczniowie: Kazimierz Kucia z Jadownik, Józef Szuba z Jasienia, Andrzej Topolski z Jadownik, Zdzisław Zajączkowski i Roman Zieliński z Brzeska.

W 1916 r. szkoła otrzymała nowy budynek zakupiony przez Radę Powiatową, do czego przyczynił się w znacznym stopniu baron Jan Gótz-Okocimski, który ofiarował na ten cel 20000 koron. Szkoła otrzymała wtedy nazwę: Powiatowe Gimnazjum im. Jana Goetza w Brzesku.

Zbliżał się koniec wojny. Czytamy w "Sprawozdaniu rocznym" Gimnazjum w Brzesku: "...W miarę zaś im bliższy był rok 1918, coraz wyraźniej, nieraz dość głośno i nie bez szykan ze strony rządu zaborczego, szkoła tak przez młodzież, jak i indywidualną postawę dyrektora i nauczycieli akcentowała swą misję narodową".

W wolnej Polsce (1918 - 1939)

Wolna i niepodległa Polska powstała 11 listopada 1918 r., ale już w 1920 r. jej istnieniu zagroziła wojna z bolszewicką Rosją. Na apel brzeskiego Komitetu Obrony Państwa "Czas nagli, wróg u granic" w obronie ojczyzny stanęło 45 uczniów brzeskiego Gimnazjum, w tym jedna uczennica. Zginęli: Mieczysław Chrząszcz i Witold Ziętkiewicz.

Na dalszy rozwój szkoły miało wpływ jej upaństwowienie z dniem 1 września 1920 r. Szkoła otrzymuje wówczas nazwę: Państwowe Gimnazjum w Brzesku, a jego dyrektorem pozostaje nadal dr Kazimierz Missona. Gimnazjum liczyło wtedy 8 klas o typie realnym i klasycznym i 255 uczniów, a w roku szkolnym 1921/22 liczba uczniów wzrosła do 308.

W roku 1929 Gimnazjum staje się po wcześniejszych licznych zmianach w pełni koedukacyjne. Dziewczęta stają się od tej chwili pełnoprawnymi uczennicami. Od roku szkolnego 1928/29 ustalił się także humanistyczny typ szkoły.

Realizując kierunki "doświadczalni pedagogicznej", której celem było "wychowanie i przygotowanie uczniów do życia" - jak pisał dyrektor K. Missona w projekcie programu tego przedmiotu do Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego - nauczyciele Gimnazjum w Brzesku prowadzili przez szereg lat nieodpłatnie "naukę o życiu" w wymiarze jednej godziny tygodniowo.

W roku 1930 stanowisko dyrektora szkoły objął dr Stanisław Szeligiewicz, ale Gimnazjum kontynuowało metody wychowawcze wprowadzone przez K. Missonę. Młodzież działała w samorządzie uczniowskim, który znajdował się pod opieką prof. Witolda Zajączkowskiego. W jego ramach istniała "Bratnia Pomoc", spółdzielnia uczniowska i kasa oszczędności. Także i harcerstwo mogło się poszczycić niemałymi sukcesami. Tuż przed uzyskaniem niepodległości, 15 kwietnia 1918 r., Zygmunt Stańkowski, uczeń VIII klasy, zorganizował na terenie Gimnazjum Drużynę Harcerską liczącą 50 członków. I Drużynę Harcerek im. Zofii Chrzanowskiej założyła we wrześniu 1929 r. prof. Józefa Pisztkówna, pierwszą drużynową była ucz. Halina Srokówna. Obydwie drużyny szczególnie rozwinęły swą działalność w latach trzydziestych. Harcerze uczestniczyli w zlotach, organizowali obozy harcerskie. Opiekunką drużyny harcerek była do roku 1932 prof. J. Pisztkówna, a następnie aż do wybuchu wojny prof. Janina Gergowich. Drużyną harcerzy opiekował się od roku 1931 do 1939 prof. Józef Kijak. W roku 1935 powstała I Drużyna Żeglarska, dysponująca 1 żaglówką i 4 kajakami. Zorganizowano spływ na trasie Mościce - Gdynia.

W roku szkolnym 1935/36 szkoła otrzymuje nazwę: Państwowe Gimnazjum im. Marszałka Józefa Piłsudskiego, nadaną jej przez Ministerstwo Wyznań i Oświecenia Publicznego na wniosek rady pedagogicznej. Wiązało się to z rozpoczętą reformą szkolnictwa w roku szkolnym 1933/34. Zaczęto wtedy wdrażać program czteroletniego gimnazjum, a następnie dwuletniego liceum. Ośmioklasowe gimnazjum w czerwcu 1938 r. przestaje ostatecznie istnieć.

W szkole działały liczne koła naukowe i artystyczne. Koło dramatyczne tradycyjnie co roku wystawiało jasełka oraz, średnio, jedno przedstawienie sceniczne z repertuaru klasycznego. Obchody rocznic państwowych, jak 3 Maja, Święto Niepodległości, uświetniały szkolna orkiestra dęta i orkiestra smyczkowa oraz chór pod opieką prof. Gardziela.

Wzrastająca liczba młodzieży spowodowała konieczność powiększenia budynku szkolnego. Uczyniono to przez nadbudowę II piętra, dzięki wysiłkom i ofiarności brzeskiego społeczeństwa. W roku 1939 młodzież uczęszczająca do dwóch oddziałów II klasy liceum o typie humanistycznym i matematyczno-fizycznym złożyła ostatnią maturę przed wojną. Ogółem od powstania szkoły do czerwca 1939 r. odbyły się 22 matury, a Gimnazjum w Brzesku opuściło około 600 absolwentów. Średnia liczba uczniów w latach trzydziestych wyniosła 300. Od powstania szkoły do roku 1939 uczyło 87 nauczycieli. W ostatnim roku szkolnym przed wojną dyrektorem był mgr Mieczysław Berezowski.

Okupacja hitlerowska (1939 - 1945)

Wybuch II wojny światowej przerwał działalność Gimnazjum i Liceum w Brzesku. Szkoły średnie zostały przez okupantów niemieckich zamknięte. W trudnych warunkach okupacyjnych nauczyciele brzeskiego Gimnazjum podjęli tajne nauczanie już w jesieni 1939 r. Wzięli w nim udział między innymi: dyr. Mieczysław Berezowski, prof. Jan Gardziel, ks. Michał Blecharczyk, mgr Helena Bereziuk, mgr Władysław Glodt, prof. Stanisław Stefański, prof. Stanisław Wawrykiewicz i prof. Witold Zajączkowski. Dołączyli do nich także nauczyciele przybyli do Brzeska z innych terenów kraju. Wymienieni - dyr. Mieczysław Berezowski, prof. Jan Gardziel - oraz prof. Ignacy Patolski i przybyły z Pułtuska prof. F. Wawryka zginęli zamordowani przez Niemców.

Zasięg i wyniki tajnego nauczania w ośrodku brzeskim ukazują dane opracowane przez mgr Helenę Bereziuk. W okresie wojny przeprowadzono 14 egzaminów dojrzałości, 20 egzaminów po ukończeniu 4-letniego gimnazjum, tzw. "małych matur". Ponadto I klasę gimnazjalną ukończyło 48 uczniów, a około 30 uczniów przerobiło materiał naukowy od dwóch do pięciu klas gimnazjum i liceum. W ośrodku brzeskim tajne nauczanie prowadziło 19 nauczycieli szkół średnich i 4 nauczycieli szkół podstawowych, zapisując piękną kartę w historii brzeskiego Gimnazjum i Liceum.

Tragiczny był los wielu absolwentów i uczniów brzeskiego Gimnazjum w czasie II wojny światowej. Zginęło ich około stu. Jedni polegli w walce z niemieckim okupantem na frontach wojny, inni zostali zamordowani w obozach koncentracyjnych, czterech zginęło w łagrach sowieckich i w Katyniu. Szczególnie tragiczny był los absolwentów i uczniów pochodzenia żydowskiego. Pamięci ofiar wojny: nauczycieli, absolwentów i uczniów brzeskiego Gimnazjum i Liceum, poświęcona jest wmurowana w ścianę szkoły tablicy pamiątkowa.

Niemcy w czasie okupacji zniszczyli całkowicie sprzęt szkolny i pomoce naukowe, przepadł bez śladu zbiór pamiątek historycznych, które znajdowały się w muzeum wojennym i szkolnym. Zachowały się jedynie arkusze ocen i protokoły egzaminów dojrzałości, a także przedwojenny sztandar szkoły przechowywany przez cały okres wojny przez p. Gofronia z Jasienia.

W Polsce Ludowej (1945 - 1989)

Oficjalną działalność wznowiło Gimnazjum i Liceum w Brzesku bezpośrednio po ucieczce wojsk niemieckich z Brzeska. Już 2 lutego 1945 r. odbyło się pierwsze po wojnie posiedzenie rady pedagogicznej, któremu przewodniczył prof. Michał Dąbrowski, delegat Rządu Tymczasowego, a 10 lutego 1945 r. rozpoczął się nowy rok szkolny z udziałem 719 uczniów. Jego organizacją zajął się dyr. Władysław Wawryka, a po jego tragicznej śmierci Witold Zajączkowski, który funkcję dyrektora pełnił do 1950 r. Z powodu wielkiej ilości uczącej się młodzieży, która nie mogła pomieścić się w przedwojennym budynku szkolnym, postanowiono przenieść Gimnazjum do opuszczonego pałacu barona Jana Goetza, byłego właściciela browaru Okocim. Nastąpiło to 12 IV 45 r.

Brak sprzętu szkolnego, podstawowych pomocy naukowych i podręczników utrudniał prowadzenie nauki. Jednak ofiarność społeczeństwa, zapał młodzieży i poświęcenie grona nauczycielskiego pozwoliły w krótkim czasie usunąć w znacznym stopniu te braki. Dla młodzieży starszej, opóźnionej w nauce, zorganizowano kursy dla dorosłych, gdzie zaliczano dwie klasy w ciągu jednego roku.

Pierwszy powojenny egzamin dojrzałości, w lipcu 1945 r., złożyło 34 abiturientów. Zakończył się pierwszy powojenny rok szkolny. W wyniku klasyfikacji promocję do wyższych klas uzyskało 616 uczniów.

Nowy rok szkolny, tak jak i poprzedni, rozpoczął się uroczystym nabożeństwem w kościele parafialnym w Brzesku 12 września 1946 r. z udziałem 700 uczniów zorganizowanych w 19 oddziałach gimnazjalnych i licealnych.

Nawiązując do przedwojennych tradycji uruchomiono działalność samorządu szkolnego i Związku Harcerstwa Polskiego. Żywiołowo rozwijało się harcerstwo żeńskie i męskie, ale w roku 1949 podporządkowane zostało ZMP i zniszczone na skutek niechętnego stosunku władz politycznych do tego pięknego ruchu. Szczególnie trudny okres w życiu szkoły nastąpił w latach komunizmu stalinowskiego 1949 - 1956, który zaznaczył się bezwzględną indoktrynacją idei marksistowskiej, dyskryminacją młodzieży i nauczycieli. Mimo to wzrosła liczba uczniów - szkoła od 1945 r. dysponowała internatem, a w dalszych latach kilkakrotnie przechodziła reorganizację. W pierwszych latach, tak jak przed wojną, działała jako 4-letnie gimnazjum i 2-letnie liceum.

W roku 1948 nosiła nazwę "Ogólnokształcącej Szkoły Stopnia Licealnego", obejmując 4 klasy, od VIII do XI. W roku szkolnym 1967/68 przeprowadzono reformę przywracając nazwę: Liceum Ogólnokształcące, ale składało się z czterech klas od I do IV. Wprowadzono nowe przedmioty nauczania: wychowanie techniczne, muzyczne, plastyczne oraz zajęcia fakultatywne. Do kolejnej reformy likwidującej liceum, a tworzącej w jego miejsce szkołę ogólnokształcącą, tzw. "dziesięciolatkę", już nie doszło, z braku funduszów.

W latach 1945 - 1989 szkoła przechowywała najlepsze tradycje przedwojennego gimnazjum, formy i styl pracy samorządu uczniowskiego, redagującego własne pismo "Spod ławy", i roczne kroniki obrazujące życie szkoły. Stałym elementem wychowawczym były wycieczki naukowe i turystyczne, także różnego rodzaju obozy: harcerskie, leśne, hufców pracy organizowane na terenie całego kraju i za granicą.

Najlepiej pracującą organizacją młodzieżową był Związek Harcerstwa Polskiego, w znacznym stopniu zaspokajający potrzeby fizyczne i społeczne młodzieży, mimo nieznośnej, narzuconej mu ideologii. Duża ilość absolwentów brzeskiego Liceum dostająca się na wyższe studia wyróżniała go wśród szkół województwa krakowskiego (od 1975 r. województwa tarnowskiego) i świadczyła o wysokim poziomie szkoły.

Od roku 1945 do dziś Liceum Ogólnokształcące w Brzesku ukończyło ponad 4000 absolwentów. W znacznej części ukończyli oni studia wyższe. Ponad 100 absolwentów wybrało stan duchowny i obecnie zajmują oni wysokie stanowiska w hierarchii kościelnej. Katecheta szkolny ks. Piotr Blecharczyk został biskupem diecezji tarnowskiej. Wielu absolwentów zostało profesorami wyższych uczelni, jak prof. Jan Kulpa, prof. Ryszard Japa, prof. Emil Łoza, prof. Adam Szkodny, prof. Czesław Gofroń, prof. Roman Korman.

Szkoła cieszy się dobrą opinią w środowisku, z którym zawsze była związana. Nie tylko korzystała z jego pomocy, ale także w miarę możliwości działała na jego rzecz. Współpracowała zawsze z rodzicami uczniów i licznymi zakładami pracy, zwłaszcza z zakładem opiekuńczym: Zakładami Piwowarskimi w Brzesku-Okocimiu.

Szkoła szczyci się wielu laureatami olimpiad przedmiotowych, turniejów, konkursów na szczeblu wojewódzkim i centralnym. Uczniowie odnosili także wiele sukcesów w dziedzinie sportu.

W roku 1973 Liceum Ogólnokształcące w Brzesku otrzymało imię Mikołaja Kopernika, a od 2 maja 1991 roku posiada nowy sztandar.

III Rzeczpospolita Polska (od 1989)

Ważnym wydarzeniem w życiu szkoły było przeprowadzenie się do nowo wybudowanego budynku. Od września 1989 r. Liceum otrzymało nowy pawilon lekcyjny przy ul. Królowej Jadwigi 18.

Ostatnie lata wyznaczają w historii szkoły nowy, jakościowo różny okres w demokratycznej Rzeczpospolitej Polskiej. Obecnie do Liceum uczęszcza 657 uczniów zorganizowanych w 21 oddziałach pod opieką 35 nauczycieli i wychowawców. W ciągu minionych 90 lat w życiu szkoły zapisało się wielu znakomitych profesorów i wychowawców, jak: dyr. Kazimierz Missona, dyr. Władysław Glodt, dyr. Witold Zajączkowski, prof. Józef Kijak, ks. Stanisław Pękała, prof. Stanisław Stefański, mgr Zofia Kądziela, mgr Helena Bereziuk, prof. Stanisława Wawrykiewicz, prof. Czesław Złonkiewcz i inni.

W ich ślady poszło 19 absolwentów brzeskiego Liceum, którzy obecnie pracują na stanowiskach nauczycieli w szkole, z której wyszli.

Opracował: mgr Zbigniew Starzyk